Ορατός από όπου κι αν στέκεται κανείς στο νησί ο Κάλαμος, στο νοτιοανατολικό τμήμα του 22 χλμ. από τη Χώρα, αποτελεί ένα θεσπέσιο μνημείο της φύσης και, αναμφίβολα, το στολίδι της Ανάφης. Πρόκειται για έναν επιβλητικό ασβεστολιθικό βράχο ύψους 460 μ. που συνδέεται με το υπόλοιπο νησί μέσω ενός μικρού ισθμού.

Σύμφωνα με τις τοπικές λαϊκές δοξασίες καθώς τον πλησιάζεις, νιώθεις κάτι να σε βαραίνει. Δεν είναι τυχαίο που ο Γάλλος περιηγητής Τουρνεφόρ τον αποκάλεσε: «έναν από τους φοβερότερους βράχους του κόσμου»! Μάλιστα, θεωρείται ο δεύτερος μεγαλύτερος της Μεσογείου, μετά το Γιβραλτάρ, ενώ περιλαμβάνεται στην περιοχή δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura.

Φιλοξενεί σπάνια είδη χλωρίδας και παρουσιάζει εντυπωσιακά γεωμορφολογικά στοιχεία. Ο βράχος κατοικήθηκε – περιστασιακά τουλάχιστον – στα μεσαιωνικά χρόνια σαν θέση καταφυγίου από τους ποικιλώνυμους επιδρομείς.

Στο ψηλότερο άκρο του φιλοξενεί σήμερα τη Μονή της Καλαμιώτισσας, αφιερωμένη στην Παναγία, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με θρύλους και τοπικές παραδόσεις … Πρόκειται για μονόχωρο ναό με τρούλο και ιδιότυπα αρχιτεκτονικά στοιχεία, που περιβάλλεται από λιγοστά κελιά και μικρή δεξαμενή.

Στη βόρεια πλευρά του Κάλαμου βρίσκεται το Δρακοντόσπηλο, ένα σπήλαιο απρόσιτο από τη θάλασσα και προσεγγίσιμο μόνο από ένα μονοπάτι. Το εντυπωσιακό στόμιό του ξεπερνά σε ύψος τα 10 μ. Πιο μέσα το νερό που στάζει στα τοιχώματα δημιουργεί χρυσοπράσινες αποθέσεις, κολώνες και φυσικές γούρνες, ενώ οι σταλακτίτες του βρίσκονται ακόμα στο στάδιο του σχηματισμού. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι το εσωτερικό του καταλήγει σε μεγαλύτερα βάθη διατρέχοντας κατά μήκος τον Κάλαμο με διέξοδο σε άλλο μικρότερο σπήλαιο στη νότια πλευρά του μονολιθικού βράχου